آیا می دانید خاموت چیست؟ با کاربرد این قطعه فولادی در سازه ها آشنا هستید؟ اکثر افرادی که به نحوی با ساختمان سازی در ارتباط هستند، حتما تا حدودی خاموت و عملکرد آن را می شناسند. گزینه های زیادی برای مستحکم سازی بناهای مختلف وجود دارد. برای مثال میلگرد و آرماتور یکی از پر استفاده ترین این قطعات است که برای اجرای فونداسیون ساختمان مورد استفاده قرار می گیرد.
برای اجرای میلگردها به یک قطعه فولادی به نام خاموت نیاز است. این قطعه خود انواع گوناگونی دارد که بسته به نوع کاربرد هر یک از آن ها در کنار آرماتوربندی اجرا و استفاده می شوند. در این راهنما قرار است به بررسی خاموت و انواع آن بپردازیم.
در پاسخ به این سوال که خاموت چیست باید بگوییم که نوعی میلگرد است و در بتن های مصرفی ستون ها و تیرها، به منظور جلوگیری از ترک خوردگی، حفظ شکل بتن و افزایش مقاومت، کاربرد دارد. استفاده از این محصول فولادی، از اهمیت بالایی برخوردار است؛ چرا که آخرین خط دفاعی سازه در مقابل زلزله بوده و می تواند مانع ریزش آن در اثر تغییر حالت ستون ها یا تیرهای بتنی شود.
میلگردهای مورد استفاده در آرماتوربندی (بتن آرمه) به دو دسته تقسیم می شود. میلگرد طولی که در طول بتن قرار می گیرد و میلگرد عرضی که در فواصل مشخص در عرض بتن و به صورت عمودی یا مورب، دور میلگرد طولی قرار می گیرد.
میلگردهای مورد استفاده در پروژها، دو نوع طولی و عرضی دارند؛ اگر میلگرد در راستای طول سازه استفاده شود، به آن میلگرد طولی و اگر میلگرد در راستای عرضی (عمود بر میلگرد طولی) به کارگرفته شود، به آن میلگرد عرضی یا خاموت می‌گویند. میلگردها در سایزهای متنوع موجود هستند که میلگرد خاموت نیز از این امر مستثنی نیست، پراستفاده‌ترین آن سایزهای ۸ و ۱۰ است.
خاموت؛ میلگردی است که خم شده است و به اینصورت از المان‌های طویل و قائم اطرافش محافظت به عمل می‌آورد. به‌عبارتی استفاده از آن، سبب افزایش استحکام سازه در برابر نیروهای پیچشی و برشی میشود. این نوع از میلگردها با توجه به کاربرد، در انواع مختلفی تولید می‌شوند. تعیین قیمت خاموت به میزان زیادی به قیمت میلگرد استفاده شده در تولید آن بستگی دارد.
برای مثال اگر در تولید این نوع از میلگرد از میلگرد میانه استفاده شود برای تخمین قیمت خاموت، قیمت میلگرد و هزینه خمکاری مورد نظر قرار می‌گیرد.
معرفی انواع خاموت
تا اینجای مطلب در مورد این موضوع که خاموت چیست، صحبت کردیم. در ادامه مطلب با شکل انواع خاموت و روش های استفاده از آن آشنا خواهیم شد. خاموت ها بر اساس نوع خمش، شکل ظاهری و روش تولید، به انواع مختلفی تقسیم می شوند.
میلگردها با توجه به کاربردی که در بتن دارند می‌توانند به صورت میلگرد راستا، خاموت، سنجاقی، خرک، رکابی و ادکا باشند. هر یک از این میلگردها در سایز و انواع متنوعی تولید می‌شوند، برای مطالعه اینکه میلگرد چیست و انواع آن می توانید از مقالات موجود در آهن آنلاین استفاده کنید. در این ادامه انواع میلگرد خاموت مورد بررسی قرار گرفته است:
- خاموت سنتی؛ با کمک اهرم و با دست تولید میشود. این میلگرد از لحاظ شکل ظاهری مربعی شکل است و پرکاربردترین نوع استفاده شده در ساخت‌و‌سازهای ایرانی به شمار می‌آید.
- خاموت معمولی؛ مانند خاموت سنتی با دست ایجاد میشود و در سازه‌های مختلف، قابلیت استفاده دارند. توجه داشته باشید که اندازه و قالب این نوع از میلگرد قابلیت تغییر دارد.
- خاموت‌های مارپیچ؛ با دست ایجاد نمی‌شوند، بلکه برای تولید آنها از دستگاه‌های CNC استفاده می‌کنند. اندازه این میلگردها در صورت نیاز می‌تواند متغییر باشد.
- خاموت ربات؛ با دستگاه CNC تولید میشود و از لحاظ شکل ظاهری با نوع مارپیچ تفاوت دارد (در یک سمت این خاموت‌ها مربعی وجود دارد).
- خاموت سلولار؛ خاموتی به فرم حلقه‌های بسته می‌باشد و در صورت به کار بردن آنها در سازه، استحکام بالایی در محل استفاده شده آن خواهیم داشت. از تکنولوژی جدیدی به نام Pi-Systems در تولید
- سلولار بهره می‌جویند. این نوع از خاموت‌ها، جدیدترین نوع خاموت‌های موجود در بازار هستند.
کاربرد خاموت در صنعت ساختمان سازی
خاموت استفاده‌های زیادی در صنعت ساختمان‌سازی دارد که در ادامه به بررسی آنها خواهیم پرداخت.
• افزایش مقاومت فشاری ستون
خاموت‌ها وظیفه افزایش استحکام میلگردها را دارند. در ستون‌ها با استفاده از خاموت مقاومت ستون افزایش پیدا میکند.
• جلوگیری از خم شدن میلگرد در بتن
از دیگر کاربردهای خاموت میتوان به جلوگیری از خم شدن میلگرد به برابر نیروهای برشی است؛ خاموت با وجود در طول میلگردهای اصلی باعث افزایش مقاومت آنها میشود.
• بهبود انعطاف پذیری ستون
با استفاده از خاموت در ستون‌های ساختمان انعطاف‌پذیری آنها بالا رفته و احتمال شکسته شدن ستون‌ها کمتر میشود.
• جلوگیری از حرکت میلگرد در زمان بتن ریزی
با استفاده از خاموت در ساختار ستون میتوان به راحتی میتوان از حرکت میلگردهای اصلی در هنگام بتن‌ریزی جلوگیری کرد؛ پس می توان کاربرد میلگرد و خاموت را در ساختمان سازی بسیار بالا دانست.
طبق نظر کارشناسان آهن آنلاین:
“خاموت از جمله پرمصرف‌ترین نوع‌های میلگرد است که به طور معمول جهت مقاوم‌سازی ساختمان از آن استفاده می‌شوند. این محصولات انواع مختلفی دارند که از جمله پرکاربردترین آنها میتوان به مواردی مانند: خاموت مارپیچ، ربات و مهندسی اشاره کرد. زمان استفاده از این نوع میلگرد باید به یک سری از نکات دقت داشته باشید تا از سالم ماندن آنها در حین ساختمان‌سازی اطمینان حاصل کنید؛ این نکات عبارت‌اند از: حتما بین خاموت‌ها حداقل 20 سانتی‌متر فاصله در نظر بگیرد، خاموت‌ها را به وسیله سیم آرماتوربندی به مابقی میلگردها متصل کنید و هنگام آماده‌سازی آنها حداقل 5 درجه سانتی‌گراد را در نظر بگیرید.”