سالانه گزارش‌های متعددی از خطرات بسیار زیاد محیط کار و آمار بالای نقص عضو یا مرگ‌ومیر کارگران به گوش می‌رسد. این آسیب‌ها به کارگران یا محیط کار، سبب می‌شود عده بسیار زیادی از جمعیت کشور که شامل کارگران و خانواده‌های آنهاست، درگیر مشکلات ناشی از عدم ایمنی و بهداشت در پروژه‌های عمرانی و نفتی شوند.
به همین خاطر در بسیاری از کشورهای جهان، از جمله ایران، کاربرد HSE برای سلامت اشخاص و محیط زیست بسیار جدی قلمداد می‌شود.
در پروژه های ساختمانی منظور از HSE چیست ؟
HSE مخفف سه کلمه بهداشت (Health)، ایمنی (Safety) و محیط زیست (Environment) است و به مجموعه‌ای از فرآیند‌ها و روش‌هایی گفته می شود که جهت شناسایی خطرات احتمالی یک محیط استفاده می‌شود تا شدت خطرات کاهش یابد یا حذف شود.
منظور از HSE در پروژه‌های عمرانی، الزامات و اقداماتی است که باید برای حفظ بهداشت محیط و کار، ایمنی کارگران و حفاظت از محیط زیست در نظر گرفته شوند. توجه به HSE یکی از مهم‌ترین ارکانی است که سبب آغاز، توسعه و حفظ درست و ایمن پروژه‌های عمرانی می‌شود.
مهندس HSE کیست و چه وظایفی دارد؟
HSE یا همان کارشناس ایمنی یکی از رده‌های مهم شغلی است که در چند سال اخیر به خصوص در بخش صنعت نفت و گاز ایران شکل گرفته است. یک شغل بسیار مهم و تاثیر گذار بر سلامت و ایمنی کارکنان و تجهیزات و دستگاه‌های یک مجموعه و همچنین کمک کننده به صرفه جویی در هزینه‌ها و کاهش خسارت‌های مالی و جانی. HSE شغلی است که به دلیل اهمیت بسیار زیاد نکات ایمنی، در بخش‌های مهم پروژه های عمرانی و یا نفت و گاز بیشتر متمرکز شده است اما در چند سال اخیر توجه به حضور این رده شغلی در بخش‌های مختلف صنعتی و غیر‌صنعتی گسترش یافته و سازمان‌ها و شرکت‌های بیشتری نسبت به HSE احساس نیاز پیدا کرده‌اند.
ویژگی های یک کارشناس HSE :
- توانایی قدرت تصمیم‌گیری
مهندسان ایمنی مسئول بررسی ابعاد مختلف سیستم ایمنی، ماشین‌آلات و سایر تجهیزات هستند. مشاغل مهندس ایمنی حساسیت بسیاری دارد و نیازمند این است که فرد مشکلات ایمنی را بررسی کند و اقدامات لازم را برای اصلاح آن‌ها انجام دهد؛ بنابراین برای مهندسان ایمنی مهم است که توانایی خود را در زمینه تصمیم‌گیری در شرایط حساس نشان دهند.
- صبوری
بررسی سیستم‌های کاری پیش از تصمیم‌گیری نیازمند نظارت دقیق، آگاهی و اتخاذ اقدامات احتیاطی است. در چندین مورد، یک مهندس ایمنی برای مدیریت کل فرآیند و نظارت بر مدیران مورد نیاز است. در چنین شرایطی، مهندسان ایمنی ملزم به حفظ آرامش و صبر هستند تا با حوصله کافی به نتایج دقیقی دست پیدا کنند.
- توانایی محاسبات عددی
کار یک مهندس HSE تعیین موقعیت‌های مختلف است که در آن یک سیستم ممکن است دچار نقص شود. یک مهندس ایمنی باید هنگام انجام اقدامات و استفاده از وسایل ایمنی اطمینان حاصل کند که هیچ مشکلی در سیستم‌ها وجود ندارد. در مواردی مهندسان ایمنی ملزم به استفاده از محاسبات مختلف برای کاهش خطرات احتمالی به دلیل خرابی سیستم ها هستند؛ بنابراین برخورداری از توانایی محاسبات عددی یکی دیگر از مهارت‌های ضروری مورد نیاز مهندس ایمنی محسوب می شود.
- رهبری
یک مهندس HSE مسئول تعداد زیادی از مهندسین ایمنی مشتاق و مسئول نظارت بر کارکنان شاغل در یک محیط کاری است؛ بنابراین این مهندس نیاز به مهارت‌های رهبری دقیق دارد که داشتن این مهارت برای شغلی مانند مهندس ایمنی الزامی است.
- مهارت‌های سازماندهی
یک مهندس ایمنی بر عملکرد کارکنان و سایر جزئیات کار آن‌ها نظارت می‌کند. چنین شرایطی نیاز به یک مهندس ایمنی دارد که رفتار مناسبی داشته باشد. او باید دارای مهارت‌های سازمانی در کنار مهارت‌های کار گروهی باشد.
- مهارت‌های ارتباطی
کار با کارکنان بزرگ نیازمند برقراری ارتباط واضح و درست است. یک مهندس HSE مسئول مدیریت کارکنان و تعامل مستقیم با آن‌ها جهت حفظ مقررات ایمنی است؛ بنابراین می‌توان گفت که در شغل مهندسی ایمنی برخورداری از مهارت‌های ارتباطی خوب اهمیت زیادی دارد.
- دقت بالا و توجه به جزئیات
کارشناسان HSE باید در انجام وظایف خود دقیق باشند و به جزئیات توجه کنند تا از بروز خطرات و حوادث جلوگیری شود.
- تعهد به ایمنی
یک کارشناس HSE موفق باید به حفظ ایمنی و بهداشت محل کار خود متعهد باشد و همواره راه‌هایی برای ارتقای آن ارائه دهد.
وظایف مهندس ایمنی
حال که دانستید HSE چیست و با مهندسی ایمنی آشنا شدید، بهتر است با وظایف مهندس HSE آشنا شوید.
مسئولیت‌های یک مهندس ایمنی متنوع است اما به طور کلی، وظایف کاری آن‌ها شامل نظارت بر مقررات ایمنی و اجرا، بررسی فعالیت‌های مربوط به تعمیر و نگهداری دستگاه‌ها، ارزیابی خطرات، بررسی کیفیت و همکاری با سایر بخش‌ها است که در ادامه هریک از این وظایف را شرح می دهیم.
- شناسایی محدودیت‌ها
شناسایی و برطرف کردن خطرات احتمالی از طریق بازرسی از تأسیسات، ماشین‌آلات و سیستم‌های ایمنی بخشی از وظایف مهندس ایمنی محسوب می شود.
- ارزیابی
مهندس ایمنی وظیفه دارد تا عملکرد ماشین‌آلات صنعتی مختلف را ارزیابی کند. همچنین باید تطابق محصولات و ساختمان کارخانه‌‌ها را با مقررات ایمنی، ارزیابی کند.
- نصب و راه‌اندازی وسایل ایمنی
مهندس ایمنی تمامی وسایل ایمنی را در ساختمان‌ها و ماشین‌آلات نصب می‌کند و در برخی موارد نیز مدیران اجرایی را برای نصب دستگاه راهنمایی می‌کند. او همچنین مسئول حفاظت و استفاده از دانش مربوط به سیاست‌های مرتبط با فرآیندهای صنعتی و مقررات است.
- آموزش
یک مهندس ایمنی می تواند از طریق آموزش کارکنان به آن‌ها کمک کند تا در شرایط خاص و وقوع خطرات، اقدامات احتیاطی و نحوه رسیدگی به موقعیت‌های شکست را انجام دهند.
وظایف یک کارشناس ایمنی
کارشناس ایمنی و HSE با توجه به شرایط و محیط کار می‌تواند وظایف متفاوت و گوناگونی داشته باشد اما به طور کل و به صورت تیتر وار وظایف کلی یک کارشناس ایمنی بدین گونه است:
- شناسایی ریسک و خطرات بالقوه محیط کار و ارائه راهکارهایی برای حذف یا کاهش آن
- اطمینان از عملکرد صحیح و بی‌خطر تجهیزات و ماشین‌آلات
- سرکشی و ثبت هرگونه حادثه، نقص، خرابی یا خطر بالقوه و ارائه گزارش به مدیریت
- به‌روزرسانی قوانین و مقررات ایمنی و در صورت لزوم افزودن مقررات جدید برای حفظ ایمنی محیط کار
سپاس از اینکه با ما همراه بودید.